Column Barbara van Stein: Dat is toch niet normaal?

Dat is toch niet normaal?

Normaal? Iedereen heeft er een oordeel over wat normaal is! Niemand uitgezonderd! Ongezouten meningen, gepeperde uitspraken en flauwe grappen over hoe iets is of gaat of hoe iemand doet, bepalen de laatste tijd de norm op social media!

Maar soms is er een persoon, die iets doet wat buiten de norm valt. Die doet wat wij allemaal geweldig vinden, maar ook heeeeel logisch, omdat die er gewoon goed in is! Toch heeft deze actie straks grote gevolgen voor een bijzondere oerhollandse traditie, maar dat weet nog niemand!

Maar wat is normaal? Neem nou zo’n klein beestje als de hommel. Dit kleine diertje tart met de wetten van de aerodynamica en laat wetenschappers nog in raadsels achter! Dit diertje heeft een abnormale vacht van 3 miljoen haartjes, net zoveel als die van een volwassen eekhoorn, waardoor het te zwaar zou zijn om, met die 2 paar kleine vleugeltjes, te kunnen vliegen. Toch zoemt het soepel en vrolijk van bloem tot bloem zonder zich bewust te zijn, zonder het besef dat het eigenlijk niet kan vliegen. Het vindt het normaal.

Een mooi ander voorbeeld is de traditionele Elfstedentocht. Weet je, dat die tocht al meer dan 100 jaar elk jaar wordt gereden op de…fiets! Wel 235 km lang! Toch is de norm bij de Elfstedentocht dat het geschaatst wordt! Als je Elfstedentocht zegt, dan denk je aan 200 km lange vergezichten over grote Friese meren, plassen en stromingen vol met knarsend en krakend ijs met grimmige schaatsers erop die barre weersomstandigheden aangaan. Vreemd eigenlijk dat dit de norm is, want de Elfstedentocht op het ijs 22 jaar geleden voor het laatst is gereden.

De norm geeft dus niet altijd aan wat normaal is, maar ook wat uitzonderlijk is. Typisch een gevalletje van een norm die niet wetenschappelijk is vastgesteld. Nee. In het geval van de Elfstedentocht heeft de norm niets te maken met hoe vaak of hoe lang, maar heeft het veel meer te maken met de emoties en de karakters van de schaatsers en het enthousiasme en de bewondering van de toeschouwers.

En die media? Die is daar verzot op! Ek jaar zie je weer de meest barre ijstochten uit het verleden op de televisie. Over hoe het toen was, over het stro in de schaatsen en het stro onder de zelfgebreide wollen trui, zodat je warm bleef met daarboven iconische bevroren gezicht met ijspegels in de baard en aan de neus. Zo blijft de Elfstedentocht levend in elk geheugen en blijft de norm die van het ijs en de barre, barre kou.

Ja, de media bepaald zeker een aantal normen! Zo had ook de media alle aandacht voor de tocht van Maarten. Hij zwom een enorme prestatie van zo’n 195 km in 3 dagen. Een mooie manier (naast het goede doel) om de Elfstedentocht (en dus Friesland) weer, maar dan anders, op de kaart te krijgen. Anders qua activiteit, maar qua prestatie net zo bewonderenswaardig en uiteraard emotioneel weergegeven in de verslaglegging. Door deze combi voldoet zijn prestatie aan de norm van een heuse Elfstedentocht. Het is anders, maar toch…

“En Maarten, was het een succes om Friesland weer op de kaart te krijgen?”, vraagt de VVV-medewerker. “Ja hoor, mensen kwamen van heinde en ver en maakten er een gezellige dagje van. Ze stonden op de bruggen enthousiast te zwaaien en ze gaven wel 5 miljoen uit!”, antwoordde Maarten. “Ha, mooi! Dan hebben we straks geen Alpe d’HuZes meer, maar een Fryske d’Alve in de zomer”, zei de VVV-medewerker uitgelaten en vervolgde nog blijer, “dat scheelt de organisatie weer zo’n 29 vrachtwagens met materieel naar Frankrijk!”.

Deze gemotiveerde Friese VVV-medewerker ziet wel brood in een andere normering en terecht! Die man, Maarten, alleen al haalde 5 miljoen op, terwijl de Alpe d’Huzessers met 4.500 man 11 miljoen ophaalden. Gezien de ernstige valpartijen bij de amateurs en professionele wielrenners de laatste tijd, kan er, ondanks de gelijke mate van bewondering en de diepe emoties, straks toch een andere normering zijn. Dan is er geen grimmige schaatser meer, geen afgepeigerde fietsende bergbeklimmer meer, maar zijn we allemaal in de ban van de slapeloze zwemmers in hun strakke wetsuits met een poeprits.

Niet normaal? Kwestie van even wennen, als je weer met je weekendbootje door de prachtige Friese meren vaart en je verwondert afvraagt waar de riolering is gebarsten.