Rekenkameronderzoek naar ondermijning: kansen in Pijnacker-Nootdorp om deze criminaliteit in de kiem te smoren

In oktober 2020 is de rekenkamercommissie Pijnacker-Nootdorp een onderzoek gestart naar ondermijning in onze gemeente. Lokale georganiseerde criminaliteit heeft grote impact op de samenleving. Een aantal  vragen en antwoorden.

Wat is ondermijning?
Ondermijning is een gevolg van veel verschillende vormen van criminaliteit, waarbij de grenzen tussen de bovenwereld (de ‘gewone’ maatschappij) en de onderwereld (criminelen) vervagen. De voorbeelden uit onder meer Noord-Brabant zijn bekend, maar kunnen zich ook in Pijnacker-Nootdorp voordoen. Ondermijning is daarom de afgelopen jaren hoger op de politieke agenda gekomen, ook in Pijnacker-Nootdorp.

Hoe ziet dit er in Pijnacker-Nootdorp uit?
Met dit onderzoek heeft de rekenkamercommissie laten uitzoeken welke vormen van ondermijning zich in Pijnacker-Nootdorp (kunnen) voordoen, op welke plekken dat (potentieel) gebeurt en hoe dat eruit ziet. Wat opvalt uit het onderzoek is dat er meer criminele kansen naar voren komen dan concrete criminele netwerken en praktijken. Pijnacker-Nootdorp biedt zogenaamde ‘duurzame gelegenheidsstructuren’ die ondermijning kunnen versterken.

Waar zitten in Pijnacker-Nootdorp de knelpunten?
Toch zijn uit het onderzoek ook diverse bevindingen naar voren gekomen die duiden op ondermijnende activiteiten in Pijnacker-Nootdorp. Dan gaat het onder meer om ondeugdelijke activiteiten op bedrijventerreinen, de lokale aanwezigheid en invloed van criminele netwerken uit de regio, sociale vraagstukken rondom Nootdorpse huurwoningen, de huisvesting van een omvangrijke groep arbeidsmigranten en mobiele drugsdealers die vanuit de regio naar Pijnacker-Nootdorp komen.

Wat wordt gedaan om ondermijning tegen te gaan?
De gemeente heeft niet stil gezeten om ondermijning te bestrijden. Zo heeft het regionale expertisecentrum ondermijning, het RIEC, onderzoeken uitgevoerd naar ondermijning in Pijnacker-Nootdorp, zijn er extra medewerkers op dit terrein aangesteld en wordt er beter gecontroleerd bij de vestiging van bedrijven. Bij alles blijkt dat politiek en (ambtelijk) bestuur een aanjaagfunctie vervullen.

Wat kan de gemeente doen?
De rekenkamer doet een aantal aanbevelingen aan de gemeenteraad. De aanpak van ondermijning moet ook na de aankomende gemeenteraadsverkiezingen een prominente plek krijgen in bijvoorbeeld een politiek akkoord of het collegeprogramma. Verder zijn er concreet geformuleerde prioriteiten nodig voor de aanpak van bedrijventerreinen, de huisvesting van arbeidsmigranten, het tegengaan van arbeidsuitbuiting onder arbeidsmigranten en sociale vraagstukken en illegaliteit in huurwoningen in Nootdorp.

Alert blijven
Florus van der Linden, voorzitter van de rekenkamer, is blij dat het onderzoek bij de gemeenteraad ligt. “Dit onderzoek geeft de gemeenteraad inzicht in sterke en minder sterke aspecten van de gemeente in de strijd tegen ondermijnende criminaliteit. Pijnacker-Nootdorp is een prachtige gemeente waar het heerlijk wonen en goed ondernemen is. Maar de context van het ‘dorpse’ met grote steden in de omgeving creëert ook ruimte voor ondermijnende activiteiten en netwerken. Daarom blijft het van groot belang hier zeer alert op te zijn als gemeente”, zegt van der Linden.